|
Jakiś czas temu napisałem post w którym pytałem forumowiczów o zachowanie się żagla Aerotech Phantom 5,7 otaklowanego na maszcie RRD Vogue RDM 430 75C. Nikt nie odpowiedział - zakładam, że chęci były a nie było wiedzy w temacie. Postanowiłem podrążyć temat- sprawdzić swój maszt wg. testów IMCS - jego twardość i charakterystykę ugięcia. Przy okazji nasunęło się parę, myślę ciekawych wniosków.
Podstawową informację, jaką otrzymujemy kupując maszt jest jego twardość, czyli jak mocno się ugnie pod obciążeniem (generalnie: im krótszy, tym bardziej miękki). Nie mamy informacji, jak dany maszt się pod tym obciążeniem zegnie, czyli jaki jest kształt paraboli, który tworzy wygięty maszt. Większość producentów masztów twierdzi, że ich maszty mają charakterystykę ugięcia Constant Curve (CC) czyli wygięty maszt tworzy symetryczną parabolę. W rzeczywistości jest inaczej i część żagli jest projektowana pod maszty gnące się bardziej w części dolnej (Hard Top), a inni tak kroją swoje żagle, że pasujące do nich maszty muszą bardziej uginać się na górze (Flex Top). Jeszcze inni wybierają charakterystykę pośrednią – Constant Curve (CC). Kupując nieznany maszt do swojego żagla możemy nie trafić i nasz niby wspaniały żagiel będzie pracował nijako. Nie znając się na rzeczy najprościej jest kupić i żagiel i maszt od producenta X, lub samemu sprawdzić czy maszt X pasuje do żagla Y.
Najpierw sprawdziłem na forum Aerotecha na jakich masztach były projektowane te żagle - jest to mało popularny w Polsce Epic Gear. Jego charakterystyka ugięcia dla modelu 430 75C RDM to 76/64 12%. Co to oznacza: otóż na 1/4 długości od dołu masztu jego ugięcie pod 30kg ciężarem zawieszonym w połowie długości wynosi 64% ugięcia w połowie, a na 3/4 długości wygięcie to stanowi 76% tego co w połowie. 76% minus 64% stanowi 12 punktów % co zalicza ten maszt do grupy Constant Curve (CC). Powyżej tej wielkości jest maszt o miękkim topie - Flex Top; poniżej, sztywny top (Hard Top)).
| Pkt % | Charakterystyka ugięcia | Symbol | | 0-6 | Hard Top | HT | | 7-9 | Hard Top/Constance Curve | HT/CC | | 10-12 | Constance Curve | CC | | 13-15 | Constance Curie/Flex Top | CC/FT | | 16-18 | Flex Top | FT | | 19-21 | Flex Top/Super Flex Top | FT/SFT | | 22 i więcej | Super Flex Top | SFT |
Przystąpiłem do doświadczenia. Maszt podparłem 10 cm od obu końców, wyznaczyłem punkty pomiarów i w środku długości zawiesiłem ciężar 30 kg. Zmierzyłem ugięcia w punktach pomiarowych 1/4; 1/2 ;3/4 długości. Dla badanego RRD Vogue 430 RDM 75C otrzymałem wyniki 76/63 12%, czyli jest to jakby stworzony maszt do mojego żagla. „Ubrany” w niego żagiel prezentował się idealnie, wymiary po maszcie i bomie zgadzały się z tymi co były w specyfikacji (oczywiście nie zawsze tak jest - żagle są różnie szyte), rotacja listew była właściwa.
Importer żagli Aerotech – Hydrosfera sugeruje stosowanie ich z masztami Infinity. I dobrze: maszt Infinity Excellent 400 RDM 65C z 1995r ma charakterystykę 75/62 13% (CC); Infinity Excellent Pro RDM 460 100C z 1998r :76/62 14% (CC-FT). Sprawdzałem w praktyce-spisują się doskonale.
A co się stanie, jeśli nie mając masztu 460 zastosuję 430 + przedłużkę 30cm (North Carbon 42cm)? Maszt ugina się bardziej niż dedykowany. Uzyskuje twardość pośrednią dla obu długości i charakterystykę ugięcia Hard Top - tzn. jego dolna część wygina się bardziej niż bez przedłużki. Co to spowoduje? Żagiel będzie miał mniejszy brzuch, rotacja listew będzie łatwiejsza ale uwaga: twardość nie osiąga wartości zalecanej 25 tylko 22. Aby uzyskać „firanę” musimy naciągnąć żagiel 4-6 cm mocniej po maszcie, czyli przedłużka musi być co najmniej 36cm.
Spotkałem się na forach ze stwierdzeniem, że długa przedłużka mocno wpuszczona w maszt usztywnia jego dolną część. Proszę bardzo: 42cm z ustawieniem na „0” w maszcie 400 Infinity RDM. Wyniki 75/63 12% są niemal identyczne jak w maszcie „gołym”.
Dla tych wszystkich, którzy sami chcieliby przeprowadzić taki pomiar:
Jako podpórek użyłem koziołków (muszą być tak wysokie, aby ugięty na ok.20cm maszt z wiszącym ciężarem nie dotykał podłogi). Maszt podparty jest 10 cm od końców po obu stronach. Punkty pomiarowe wyznaczałem naklejając kawałki taśmy izolacyjnej (można wielokrotnie odklejać) na 1/4, 1/2 i 3/4 długości masztu. Między końcami masztu jest nylonowa, murarska linka-na końcach gumki-recepturki z haczykami (zagięte gwoździe) do zahaczania na końcach masztu. Naciągnięta linka wyznacza linię prostą. Maszt obciążyłem w środku ciężarem 30 kg (wiadro tynku zważone na wadze elektronicznej). Wystarczy zmierzyć ugięcia masztu w punktach pomiarowych. Ciężar 30 kg jest istotny, gdyż pomiar w środku przy tym obciążeniu używamy do wyznaczania wszystkich parametrów masztu.
Obliczenia:
sztywność masztu (w przeliczeniu na maszt 460cm) = długość masztu x dł. masztu x dł. masztu/ 460x460x ugięcie w środku (w cm) np dla mojego RRD: 430x430x430/460x460x19=20
flex 1/4=(ugięcie w pkt.1/4 / ugiecie w pkt 1/2 )x100% np.:12/19 x 100%=63%
flex 3/4=(ugięcie w pkt 3/4 / ugięcie w pkt 1/2 )x100% np.:14,5/19x100%=76%
charakterystyka: flex 3/4 - flex 1/4 np.: 76%-63%=13 pkt %
Czemu przytoczyłem przykład masztów RDM 430 Pryde`a i Gaastry? Chciałem porównać 3 równej długości i typu maszty o różnych charakterystykach:
| Maszt | Bottom flex | Mid flex | Top flex | Charakter ugięcia | | RRD | 63%-120mm | 190mm | 76%-144mm | 13p% CC/FT | | Pryde | 61%-106mm | 172mm | 78%-135mm | 17p% FT | | Gaastra | 67%-115mm | 172mm | 75%-129mm | 8p% HT |
W srodku róznica ugięcia wynosi prawie 2cm! Na dole i górze do 15mm. I to przy maszcie 430cm. Przy masztach dłuższych byłoby więcej, dlatego jest kłopot z rotacją kamberów np. w Arrowsie 8,5. Co będzie jeśli do swojego żagla zastosuję kompletnie nie pasujący maszt czy to Flex (Neil Pryde X6 RDM 430) czy Hard Top(Gaastra Ignition RDM 430 100C)? Jakie będą różnice w ugięciach? Te wartości dla wybranych 2 masztów są w poniższej tabeli. | Lp | Maszt | Dł/%C | Rok | Deklarow. IMCS | Zmierzone
IMCS | Bottom flex %/mm | Mid flex (mm) | Top flex
%/mm | IMCS
charakter ugięcia
(pkt %) | Charakter
ugięcia | | 1 | RRD Vogue RDM | 430 75C | 2009 | 21 | 20 | 63/120 | 190 | 76/145 | 13 | CC/FT | | 2 | Pryde X6 Wave | 430 | 2009 | 21 | 21,8 | 61/106 | 172 | 78/135 | 17 | FT | | 3 | Gaastra Ignition RDM | 430 100C | 2004 | 21 | 21,9 | 67/115 | 172 | 75/129 | 8 | HT | | 4 | Infinity Excellent RDM | 400 65C | 1995 | 19 | 19 | 62/99 | 160 | 75/120 | 13 | CC/FT | | 5 | Infinity Excellent RDM | 400 65C+przedłużka 30cm=430cm | 1995 | 19 | 19 | 68/135 | 200 | 75/150 | 7 | HT | | 6 | Infinity Excellent RDM | 400 65C+przedłużka 42cm=442cm | 1995 | 19 | 19 | 62/100 | 161 | 75/120 | 13 | CC/FT | | 7 | Infinity Excellent Pro RDM | 460 100C | 1998 | 25 | 26 | 62/110 | 177 | 76/135 | 14 | CC/FT | | 8 | Gaastra SDM | 430 75C | 2007 | 21 | 23 | 62/100 | 162 | 75/122 | 13 | CC/FT | | 9 | Gaastra SDM | 520 75C | 2006 | 32 | 35 | 62/118 | 190 | 75/143 | 13 | CC/FT | | 10 | Fiberspar Reflex 3200QT | 430 30C | 2004 | 21 | 19 | 64/127 | 200 | 75/150 | 11 | CC | | 11 | Fiberspar Reflex 4800QT | 490 75C | 2002 | 28 | 28 | 63/127 | 202 | 75/152 | 12 | CC |
Nie są to różnice w ugięciach wielkie - rzędu 1-1,8cm w poszczególnych punktach pomiarowych (dla masztu 430cm). Czy to ma znaczenie, nie wiem. Być może dla specjalistów tak, ale z pewnością pędnik wymaga innego trymowania. Myślę, że przy masztach dłuższych te różnice mogą być znacznie większe.
Czy do żagla kamberowego można zastosować maszt RDM? Nie, bo kambery rolkami opierają się o powierzchnię masztu (chyba, że żagiel jest przystosowany do takich masztów).
Jak zachowują się żagle z masztami RDM lub SDM? Ten sam żagiel otaklowany na RDM pracuje bardziej miękko, łatwiej jest pompować. Na SDM ma lepszy górny zakres. Ja do swoich żagli poniżej 7,5 używam RDM, bo w moim odczuciu są przyjemniejsze w pływaniu.
Odpowiadając sobie na pytanie jaką charakterystyke mają maszty o równej długości a innej srednicy od tych samych producentów... | Lp | Maszt | Dł/%C | Rok | Bottom flex %/mm | Mid flex (mm) | Top flex
%/mm | IMCS bend
charakter.
(%point) | Charakter
ugięcia | | 1 | Gaastra SDM | 400 30C | '08 | 62,5%-101mm | 162mm | 75%-122mm | 12,9 | CC/FT | | 2 | Gaastra RDM | 400 100C | '08 | 63,9%-103mm | 162mm | 73,4%-119mm | 16,2 | HT/C | Różnice są niewielkie mimo różnej charakterystyki ugięcia.
| Lp | Maszt | Dł/%C | Rok | Bottom flex %/mm | Mid flex (mm) | Top flex
%/mm | IMCS bend
charakter.
(%point) | Charakter
ugięcia | | 1 | Severne Blue RDM | 400 | '08 | 63,4%-100mm | 158mm | 73,4%-116mm | 10 | CC | | 2 | Severne Blue SDM | 400 | '08 | 61,3%-89mm | 139mm | 75,9%-106mm | 14,6 | CC/FT |
Tu gorzej - myślę, że ten sam żagiel będzie wyglądał inaczej taklowany na obu masztach.
Jeszcze jedna rzecz: metoda pomiaru IMCS przez obciążanie masztu ma błędy, bo nasz maszt w praktyce jest ściskany, a ugięcie kształtowane przez kieszeń masztową.
Barry Spanier (projektant Gaastry potem MauiSails) napisał kiedyś, że jeśli nie mamy masztu jego firmy, to lepiej nie kupować projektowanych przez niego żagli. Nie ma sensu, bo nie będzie właściwego efektu. Myślę, że gość wie co mówi. Mówił też na forach, że zmiana naciągu żagla „po maszcie 0,5-1cm zmienia jego charakterystykę. Tu się zgadzam - pływałem na starych Gaastrach 7 lat. Jeśli chcemy aby nasz pędnik spełnił oczekiwania, kupujmy wszystko od 1 producenta lub pytajmy i sprawdzajmy. Internet zbliża ludzi i poszerza wiedzę.
Autor: Jacek („jac56”)/Pablo
Źródło: http://www.peterman.dk i pomiary własne Jacka.
Zestawienie charakterystyk ugięcia większości masztów |
